Pomiary elektryczne oraz hałasu

Do czynników wpływających na bezpieczeństwo i komfort pracy wlicza się między innymi parametry instalacji elektrycznych oraz natężenie hałasu.

POMIARY ELEKTRYCZNE

Pomiary elektryczne mogą dotyczyć zarówno nowej instalacji jak i tej w trakcie eksploatacji. Część elementów instalacji elektrycznych z czasem zużywa się, co powoduje zmiany ich parametrów i może w konsekwencji zagrażać tak pracownikom jak i samej maszynie.

Pomiary elektryczne powinny być przeprowadzane zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie PN-EN 60204-1.

Poszczególnym rodzajom maszyn odpowiadają różne normy. Jeśli nie ma norm dla danej maszyny, to pomiar zawsze powinien zawierać próby a, b i f oraz może zawierać jedną lub kilka prób od c do e:

  • a. Sprawdzenie zgodności wyposażenia elektrycznego z dokumentacją techniczną;
  • b. W przypadku ochrony przed dotykiem pośrednim przez odłączenie samoczynne, warunki ochrony przez odłączenie samoczynne należy sprawdzić zgodnie z pkt. 18.2 Normy PN_EN_60204_1_2010;
  • c. Sprawdzenie rezystancji izolacji (patrz 18.3 normy);
  • d. Próbę wytrzymałości elektrycznej izolacji (patrz 18.4 normy);
  • e. Sprawdzenie zabezpieczenia przed napięciami szczątkowymi (patrz 18.5 normy);
  • f. Próby funkcjonalne (patrz 18.6 normy);

Przy wykonywaniu powyższych badań zaleca się, żeby następowały one w podanej kolejności.
Jeśli wyposażenie elektryczne jest modyfikowane, należy stosować wymagania podane w punkcie 18.7. w/w normy.

SPRAWDZENIE WARUNKÓW OCHRONY PRZEZ ODŁĄCZENIE SAMOCZYNNE OD ZASILANIA
Warunki dotyczące odłączenia samoczynnego zasilania należy sprawdzać przez wykonanie badań.

METODY BADAŃ DOTYCZĄCE SYSTEMÓW TN:

Badanie 1 – sprawdzenie ciągłości układu połączenia ochronnego.

Rezystancję każdego układu połączenia ochronnego między zaciskiem PE (patrz pkt. 5.2., Rysunek 3) i odpowiednimi punktami każdego układu połączenia ochronnego należy mierzyć prądem między co najmniej od 0,2 A do około 10 A, pobieranym ze źródła separowanego elektrycznie (patrz pkt. 5.2., Rysunek 2) o napięciu maksymalnym bez obciążenia 24 V a.c. lub d.c. Zaleca się niestosowanie zasilania PELV, ponieważ może ono wywoływać błędne wyniki tego badania. Zmierzone rezystancje powinny mieścić się w zakresie oczekiwanym odpowiednio do długości, przekroju i materiału zastosowanego(-ych) przewodu(-ów) połączenia ochronnego.

Badanie nr 1 należy przeprowadzić na każdym układzie połączenia ochronnego maszyny.

Badanie 2 – sprawdzenie impedancji pętli zwarciowej i odpowiedniości zastosowanego urządzenia przetężeniowego.

Połączenia zasilania oraz zewnętrznego przewodu ochronnego dochodzącego do zacisku PE maszyny, należy sprawdzić przez oględziny.
Zgodność warunków ochrony przez odłączenie samoczynne od zasilania zgodnie z punktem 6.3.3. i Załącznikiem A omawianej normy należy sprawdzić w dwojaki sposób:

  • 1. Sprawdzając impedancję pętli zwarcia przez:
    • a. Obliczenie lub
    • b. Pomiar zgodnie z A.4
  • 2. Potwierdzenie, że nastawy i charakterystyki zastosowanego urządzenia przetężeniowego są zgodne z wymaganiami Załącznika A.
POMIARY HAŁASU

Ustawa „Prawo Ochrony Środowiska” definiuje hałas jako dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000 Hz.

Przykłady poziomu natężenia hałasu:

  1. Słyszalny szept 30 dB
  2. Normalna rozmowa 60 dB
  3. Tokarka 81 dB
  4. Pneumatyczny klucz udarowy 102 dB
  5. Pęknięcie balonu 157 dB

SKUTKI NARAŻENIA NA HAŁAS

Narażenie na hałas może spowodować szereg zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników: utratę słuchu, skutki fizjologiczne (podwyższenie ciśnienia krwi, bóle i zawroty głowy), stres związany z pracą, zwiększone ryzyko wypadku (hałas może utrudnić słyszalność sygnałów alarmowych i w związku z tym być przyczyną wypadków).

Ministerstwo Infrastruktury, za dopuszczalny poziom hałasu wewnątrz budynków przy zamkniętych oknach, określiło 40 dB w dzień i 30 dB w nocy.

W 8-godzinnym środowisku pracy, przy hałasie wynoszącym 85 decybeli, zgodnie z przepisami PIP, pracodawca jest zobowiązany do podjęcia stosownych działań: zastosowanie maszyn i urządzeń powodujących hałas nieprzekraczający dopuszczalnych wartości, a w przypadku wysokiego natężenia hałasu – zastosowanie rozwiązań, które obniżają jego poziom.

POMIAR HAŁASU

W celu określenia poziomu hałasu występującego na stanowiskach pracy, pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia odpowiednich pomiarów oraz badań natężenia hałasu. Do pomiaru poziomu hałasu stosuje się specjalny miernik o nazwie decybelomierz inaczej sonometr.

METODY POMIARU HAŁASU

Pomiary wielkości określających hałas na stanowiskach pracy przeprowadza się dwoma metodami:

  1. Bezpośrednią
  2. Pośrednią

METODA BEZPOŚREDNIA

Polega na pomiarze hałasu podczas całej zmiany roboczej pracownika przy jego stanowisku pracy, gdy pracownik jest wystawiony przez cały czas na hałas. Wyniki pomiaru odczytuje się z mierników bezpośrednio po jego wykonaniu. Prosta metoda, choć minusem może być długi czas trwania, czyli całą zmianę.

METODA POŚREDNIA

Stosując tę metodę, pomiar jest prowadzony krócej niż czas ekspozycji pracownika na hałas. W kolejnym kroku wyniki pomiaru są opracowywane przy użyciu wzorów matematycznych – w ten sposób ustalane są wielkości hałasu dla stanowiska pracy w pełnym wymiarze.

Jeśli w wyniku przeprowadzonych pomiarów hałas przekracza dopuszczalne normy, pracodawca musi:

  • 1. Ustalić przyczyny przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu
  • 2. Przygotować program zmian, po wprowadzeniu którego pracownicy będą w możliwie najmniejszym stopniu narażeni na hałas, w tym:
    • a. Zapewni na potrzeby pracowników indywidualne ochraniacze słuchu
    • b. Wprowadzi przerwy w pracy, dzięki czemu ograniczy czas przebywania pracownika w środowisku o wysokim natężeniu hałasu
    • c. Wprowadzi w przedsiębiorstwie oznakowanie strefy zagrożonej hałasem
    • d. Dokona modernizacji lub wymiany podzespołów maszyn generujących hałas