LOTO

Podczas wykonywania prac ustawczych lub konserwacyjnych użytkowanego sprzętu, konieczne jest odłączenie energii od maszyny lub urządzenia. W celu uniknięcia samowolnego lub przypadkowego wznowienia działania urządzenia przez niepowołane osoby i uchronienia pracowników przed konsekwencjami niebezpiecznych sytuacji, na cały okres serwisu, coraz powszechniej stosuje się system blokad i oznaczeń LOTO.

LOTO z ang. Lock-Out/Tag-Out.
Lock out – zablokuj, Tag out – oznacz.

Zastosowanie systemu LOTO gwarantuje brak fizycznego dostępu do elementów umożliwiających ponowny rozruch urządzenia poprzez zestawy czytelnego oznakowania tych blokad i strategicznych elementów systemu bezpieczeństwa.

LOTO zabezpiecza w przypadku zagrożenia:

  1. elektrycznego
  2. mechanicznego
  3. chemicznego

SYSTEM LOTO
Jest realizacją zaleceń Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE odnośnie odłączania urządzeń od źródeł energii w zakresie konserwacji (pkt. 1.6.1, załącznik I). Dyrektywa mówi o konieczności wyposażenia maszyny w wyraźnie oznaczone urządzenia odłączające ją od wszelkich źródeł energii. Urządzania te powinny mieć możliwość zablokowania przede wszystkim w przypadku, gdy operator nie jest w stanie sprawdzić odłączenia maszyny od źródła energii z każdego dostępnego mu miejsca.

Lock-Out odpowiada zastosowaniu mechanicznych zabezpieczeń np. w postaci kłódki, uniemożliwiając ponowne uruchomienie maszyny do momentu, dopóki zabezpieczenia nie zostaną zdjęte przez osobę upoważnioną. Zabezpiecza pracowników utrzymania ruchu podczas prac na maszynie.

Tag-Out (z ang. Tag – zawieszka) to system zawieszek ostrzegawczo-informacyjnych (np. plakatów oraz odpowiednie szkolenie pracowników) o czasowym wyłączeniu danej maszyny z eksploatacji.

Tylko osoba wykonująca prace i zakładająca zabezpieczenia jest upoważniona do ich zdjęcia. To gwarancja zabezpieczenia jej przed niepożądanym działaniem osób trzecich.

W systemie LOTO stosuje się:

  1. Zawieszki – ostrzegają, że dana maszyna lub urządzenie jest właśnie zablokowane i nie może zostać włączone, dopóki zawieszka nie zostanie zdjęta.
  2. Kłódki – stosowane przy blokadach drzwi lub bezpośrednio na urządzeniach, są prostym i bezpiecznym sposobem blokad. Mogą być wykonane z różnych materiałów prostej identyfikacji, który kolor kłódki odpowiada danemu pracownikowi.
  3. Blokady – stosuje się je w celu zablokowania różnego rodzaju zaworów, uchwytów czy dźwigni. Niektóre blokady mają funkcję regulacji, dzięki czemu znajdują szerokie zastosowanie.

WYPADKI PRZY PRACY

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 28 marca 2013 roku dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych nakłada na pracodawcy obowiązek wdrożenia w zakładzie pracy odpowiednich systemów bezpieczeństwa pracy. Jest to szczególnie ważne w przypadku braku możliwości odcięcia energii w strefie niebezpiecznej np. w przypadku regulacji maszyny.

Mimo to, raporty Państwowej Inspekcji Pracy wykazują, że w 24% firm* brakuje dokładnej analizy ich przyczyn lub jest ona robiona z nieuzasadnionym opóźnieniem.

Niepokoi również fakt, że częściej niż w co trzecim zakładzie pracy, przyczyny wypadków nie są w ogóle określane (w 2014 r. ponad 38% firm* objętych badanie PIP nie ustaliło wszystkich przyczyn wypadków).

Statystyki dowodzą więc, że w obszarze bezpieczeństwa maszyn pod kątem LOTO, przedsiębiorstwa mają cały czas jeszcze wiele do zrobienia.

* Źródło: Dane PIP, 2014